خرپشته، به عنوان یک فضای کوچک و استراتژیک در پشت بام، نه تنها ارتباطی هوایی میان ساختمان و فضای بیرون برقرار میکند، بلکه به عنوان یک عنصر معماری جالب در طراحی سازهها نیز شناخته میشود. این فضای نیمهعایق با طراحی مبتکرانه خود، قابلیت استفاده به عنوان انباری، کار، یا حتی واحد مسکونی کوچک را دارد.
در گذشته، خرپشتهها به عنوان پشتههایی سنتی ساخته میشدند که با سبکهای خاصی از مصالح، نظیر آجر و خاک تزیین میشدند. امروزه با توجه به نیازهای متنوع ساکنین، این فضاها به شکلی مدرنتر و کارآمدتر طراحی میشوند. بهطوریکه در ساخت خرپشته آهنآلات جایگزین مصالح غیرمقاوم شده و برای استحکام آن از آهن استفاده میشود. از آنجا که آهن جزو مصالح ساخت خرپشته بهشمار میآید، قیمت آهن امروز تا حدودی در هزینه ساخت آن بستگی دارد.
خرپشته ساختمان چیست؟
خرپشته ساختمان به عنوان یک فضای کوچک و معمولاً مستقل در پشتبام طراحی میشود که بهعنوان یک نقطه اتصال بین فضای داخلی ساختمان و فضای باز عمل میکند. این سازه به شکل یک اتاقک یا کلبه ساده با سقف شیروانی یا غیره طراحی میشود و میتواند بهعنوان ورودی به پشتبام مورد استفاده قرار گیرد. در گذشته، خرپشتهها اغلب با شیبهای خاص و از مصالحی مانند آجر یا خاک ساخته میشدند و شکلی سنتی و محلی داشتند.
امروزه، استفاده از خرپشتهها به عنوان یک عنصر چندمنظوره در ساختمانها رو به گسترش است. این فضاها میتوانند بهعنوان انباری، کارگاه، یا فضای تفریحی مانند روف گاردن مورد استفاده قرار گیرند. علاوه بر این، اگر خرپشته به شکل مناسب و بزرگتری طراحی شود، میتواند به عنوان یک واحد مسکونی کوچک یا به عنوان فضای کار در نظر گرفته شود.
انواع خرپشته
خرپشتهها به عنوان فضاهای کوچک و معمولاً مصنوعی در پشتبامها، انواع متنوعی دارند که بسته به کاربرد و طراحی معماری متفاوت هستند. یکی از رایجترین انواع خرپشته، خرپشته مسکونی است که به عنوان یک واحد کوچک برای سکونت استفاده میشود. این نوع خرپشتهها با انواع آهن آلات ساختمانی ساخته میشوند و معمولاً شامل امکاناتی نظیر آشپزخانه، حمام و فضای خواب هستند و به ساکنان این امکان را میدهند که از حریم خصوصی بیشتری برخوردار باشند.
خرپشتههای انباری یکی دیگر از انواع متداول هستند که به جهت ذخیرهسازی وسایل اضافی و تجهیزات مورد استفاده قرار میگیرند. خرپشتههای تفریحی نیز از محبوبیت زیادی برخوردارند و بهعنوان مکانهایی برای استراحت و تفریح طراحی میشوند. این فضاها معمولاً شامل طراحیهای جذاب، فضای سبز و امکاناتی برای نشستن و اجتماع خانواده و دوستان هستند.
مشخصات خرپشته
در ساختمانهایی که خرپشته و اتاق موتورخانه آسانسور در یک سطح قرار دارند، ارتفاع خرشته باید حداقل 280 سانتیمتر بالاتر از سقف اصلی ساختمان باشد. این افزایش ارتفاع به منظور ایجاد فضای مناسب و جلوگیری از مشکلات ساختاری طراحی شده است. همچنین، برای جلوگیری از مشکلاتی نظیر دود و آلایندهها، توصیه میشود دودکشها در مجاورت خرپشته طراحی نشوند.
برخی خرپشتهها با سقف شیروانی ساخته میشوند که برای برآورد هزینه ساخت سقف شیروانی خرپشته باید از قیمت ورق شیروانی 6 متری مطلع باشید. ارتفاع مفید خرپشته نمیتواند از 2 متر و 20 سانتیمتر بیشتر باشد، تا فرایند استفاده بهینه از این فضا بهطور مؤثری تضمین شود و ضوابط مربوط به ساخت و ساز رعایت گردد.
کاربردهای خرپشته در ساختمان
خرپشته به عنوان یک فضای مفید در ساختمان میتواند کاربردهای متعددی را به خود اختصاص دهد. علاوه بر اینکه این فضا به عنوان ورودی به پشتبام و ارتباطدهنده با راهپله عمل میکند، میتواند به عنوان انباری برای ذخیره وسایل اضافی نیز مورد استفاده قرار گیرد. برخی افراد از خرپشتهها به عنوان کارگاههای کوچک برای انجام فعالیتهای هنری یا تعمیرات استفاده میکنند.
علاوه بر این، خرپشته میتواند فضایی مناسب برای نصب تجهیزات آسانسور باشد یا به عنوان یک روف گاردن، فضای سبز دلپذیری را ایجاد کند که امکان استراحت و تفریح را فراهم میآورد. در صورتی که خرپشته با ابعاد بزرگتر طراحی شود، این امکان وجود دارد که به عنوان یک واحد مسکونی کوچک، مشابه به زیرشیروانی، استفاده شود. بدین ترتیب، فضای آن به گونهای طراحی میشود که بیشتر از سقف باز باشد و امکان بهرهبرداری بیشتری را فراهم کند. برای ساخت یک خرپشته مصالح مختلفی مورد نیاز است که برای تهیه آنها میتوانید از آهن رسان بهعنوان مرکزی معتبر در زمینه آهنآلات از طریق شماره (05131916 ☎) مشاوره دریافت کنید.
قوانین ساخت خرپشته
بر بر اساس قوانین شهرداری، ساخت خرپشته بهطور رسمی مجاز نیست و به دریافت مجوز پایان کار وابسته است. این بدان معناست که هرگونه عملیات ساخت و ساز باید پس از اخذ مجوزهای لازم آغاز شود. در صورتی که توافق میان ساکنان ساختمان حاصل شود، این کار میتواند انجام شود، اما تبعات قانونی آن بر عهده تمامی ساکنان خواهد بود. در صورت تخلف، معمولاً تخلفات با صدور جریمه از سوی شهرداری حل و فصل میشود، اما در مواردی ممکن است شهرداری تصمیم به تخریب سازه بگیرد که این امر به عدم وجود مجوزهای لازم مربوط میشود.
ارتفاع و همترازی خرپشته
برای ساختمانهایی که دارای اتاق موتورخانه آسانسور هستند، ارتفاع یک بخش میتواند بیشتر از سایر بخشها باشد. در این مواقع، طبق ضوابط شهرداری، ارتفاع خرپشته باید بالاتر از سطح بام بوده و همتراز با سقف اتاق آسانسور باشد. بر اساس مقررات مربوط به صدور مجوز پایان کار، اتاقک آسانسور نباید از ارتفاع خرپشته بلندتر باشد و حداکثر ارتفاع مجاز آن 2.8 متر است.
اصول و استانداردهای ساخت خرپشته
برای ساخت خرپشته، رعایت اصول و استانداردهای خاصی الزامی است. اولاً، ارتفاع خرپشته باید حداقل 280 سانتیمتر بالاتر از بام ساختمان باشد تا از ایجاد مشکلات ساختاری جلوگیری شود. ضمن آنکه توصیه میشود دودکشها در مجاورت خرپشته طراحی نشوند تا از بروز مشکلات احتمالی جلوگیری شود.
همچنین، کف خرپشته لازم است به گونهای شیببندی شود که آب ناشی از بارندگی به راحتی تخلیه گردد. در نهایت، ارتفاع مفید خرپشته نمیتواند بیشتر از 2 متر و 20 سانتیمتر باشد، تا با استانداردهای کلی ساخت و ساز سازگار باشد.
مزایا و معایب خرپشته
خرپشتهها بهعنوان فضاهای مفید در ساختمانها، مزایای متعددی را به همراه دارند. اولین مزیت آنها، ایجاد فضای اضافی است که میتوان از آن بهعنوان انباری، کارگاه یا حتی واحد مسکونی کوچک استفاده کرد. همچنین، خرپشتهها بهعنوان فضایی باز عمل میکنند که امکان دسترسی به نور طبیعی و تهویه مناسب را فراهم میسازد، مخصوصاً زمانی که بهعنوان روف گاردن مورد استفاده قرار میگیرند.
از سوی دیگر، خرپشتهها معایبی هم دارند. یکی از اصلیترین معایب آنها نیاز به مجوزهای قانونی برای ساخت و احتمال بروز مشکلات حقوقی در صورت عدم رعایت مقررات است. همچنین، حفظ و نگهداری خرپشتهها ممکن است زمانبر و هزینهبر باشد، بهخصوص اگر قرار باشد بهعنوان فضای سبز استفاده شوند. در نهایت، خطراتی مانند آبگرفتگی، فرسایش و آسیبدیدگی نیز از دیگر معایب خرپشتهها به شمار میرود.
خرپشته در چه ساختمانهایی استفاده میشود؟
خرپشتهها معمولاً در ساختمانهای چندطبقه و مجتمعهای مسکونی شهرها طراحی و ساخته میشوند. این فضاها بهطور خاص در ساختمانهایی با سقفهای شیبدار یا مسطح استفاده میشوند. در ساختمانهای مسکونی، خرپشتهها بهعنوان فضایی خصوصی برای ساکنین عمل میکنند که میتواند هم بهعنوان تفریحگاه و هم بهعنوان انباری مورد استفاده قرار گیرد.
در بسیاری از مجتمعهایی که خدماتی مانند آسانسور دارند، ممکن است خرپشتهها بهعنوان فضای تجهیزات و موتورخانه نصب شوند. برخی از ساختمانهای اداری و تجاری نیز از خرپشتهها بهعنوان فضای کار یا استراحت برای کارمندان بهرهبرداری میکنند. قابلیت چندمنظوره بودن و طراحی خلاقانه آنها موجب محبوبیت این فضاها در انواع مختلف ساختمانها شده است.
فرق خرپشته و پشتبام
خرپشته و پشتبام دو مفهوم متفاوت در معماری و ساختوساز هستند. پشتبام به معنای سطح بالای یک ساختمان است که عموماً بهعنوان عایق برای حفظ دمای داخلی ساختمان عمل میکند. این فضا معمولاً صرفاً بهعنوان سطحی که سازه بر روی آن قرار میگیرد طراحی شده است و هیچگونه کاربری خاصی ندارد.
در مقابل، خرپشته فضایی است که بر روی یا بالای پشتبام ساخته میشود و بهعنوان یک اتاق یا فضای قابل سکونت در نظر گرفته میشود. خرپشته به کاربران این قابلیت را میدهد که از آن به شکل فضاهای مفید و کاربردی مانند انباری، کارگاه یا حتی واحد مسکونی استفاده کنند. در واقع، میتوان گفت که خرپشته یک پسوند مفید به ساختمان است که فراتر از عملکرد صرف پشتبام عمل میکند و مزایای خاص خود را دارد.
سخن پایانی
به طور کلی، خرپشته یک عنصر مهم و کاربردی در معماری مدرن، میتواند مزایای زیادی از جمله ایجاد فضای اضافی، استفاده بهینه از نور طبیعی و ایجاد حریم خصوصی را ارائه دهد. با این حال، نیاز به مجوز و نگرانیهای مربوط به نگهداری و حفاظت از این فضاها، از جمله معایب آنها به شمار میرود. همچنین، تفاوت خرپشته با پشتبام، در کاربری و مفهوم فضای طراحی شده است که باعث میشود خرپشته بهعنوان فضایی چندمنظوره و کاربردی در ساختمانها مورد استفاده قرار گیرد.
سوالات متداول
- خرپشته چیست؟
خرپشته فضایی کوچک و مستقل بر روی پشتبام است که امکان استفاده بهینه از فضای اضافی را فراهم میآورد.
- آیا برای ساخت خرپشته نیاز به مجوز هست؟
بله، ساخت خرپشتهها مستلزم اخذ مجوز از شهرداری است.
- خرپشته در چه نوع ساختمانهایی استفاده میشود؟
خرپشتهها معمولاً در ساختمانهای چندطبقه، مجتمعهای مسکونی و اداری مورد استفاده قرار میگیرند.
- تفاوت خرپشته و پشتبام چیست؟
پشتبام سطح بالای ساختمان است، در حالی که خرپشته فضایی اضافی بر روی آن با قابلیتهای کاربردی است.
- آیا خرپشته نیاز به نگهداری خاصی دارد؟
بله، خرپشتهها نیازمند نگهداری و بررسی منظم برای جلوگیری از آسیبهای احتمالی هستند.
