فولاد تریپ نوعی فولاد است که توسط تغییر دما تغییر شکل پیدا می‌کند. به این نوع فولاد به اصطلاح TRIP گفته می‌شود که مخفف عبارت Transformation Induced Plasticity است. فولاد تریپ توسط فولادهای کم آلیاژ تشکیل می‌شود که از خواص مکانیکی آن می‌توان به چقرمگی بالا اشاره داشت، یعنی در برابر خوردگی مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد. به زبان ساده فولاد تریپ حاصل گرمادهی فولادهای کم آلیاژ بوده که دارای زیرساختار‌های متفاوتی هستند. به همین جهت انواع مختلفی از فولاد تریپ وجود دارند. ورق‌های فولادی بر اساس خواصی که دارند متفاوت هستند، در نتیجه قیمت خرید آنها نسبت به یکدیگر متفاوت است. شما برای اطلاع از نحوه خرید آهن یا اطلاع از قیمت فولاد تریپ می‌توانید به وب‌سایت رسمی آهن رسان مراجعه فرمایید.
توجه داشته باشید که بر اساس نوع خواصی که فولاد تریپ دارد در صنعت‌های مختلفی از آن استفاده می‌شود. از جمله صنعت‌هایی که این فولاد در آن کاربرد دارد می‌توان به صنایع خودرو سازی و اتومبیل سازی اشاره داشت. برای اینکه بیشتر با کاربردها، مزیت‌ها، ترکیبات شیمیایی، خواص مکانیکی، خواص فیزیکی و عملیات حرارتی فولاد تریپ آشنا شوید لازم است در ادامه این مقاله با ما همراه باشید.
تولید فولاد تریپ با استفاده از عملیات حرارتی
برای تولید فولاد تریپ از عملیات حرارتی استفاده می‌شود البته برای تولید این نوع از فولاد می‌توان از نورد گرم، گالوانیزه گرم و نورد سرد استفاده نمود.
برای اینکه این نوع از فولاد استحکام قابل توجه‌ای داشته باشد در فرایند حرارتی نیز قرار می‌گیرد. این موضوع را نیز فراموش نکنید که انجام عملیات حرارتی برای تولید فولاد با حرارت بالای یوتدکتوئید انتقال می‌یابد.
ترکیب شیمیایی فولاد تریپ
فولاد کم آلیاژ که با نام فولاد تریپ شناخته می‌شود امروزه به تولید انبوه رسیده است. چرا که از آن در صنعت‌های مختلفی استفاده می‌شود.
ترکیب شیمیایی فولاد تریپ را در جدول زیر برای شما شرح داده‌ایم.
| مس | آلومینیوم | گوگرد | فسفر | منگنز | سیلیسیم | کربن |
| ≤0.20 | ≥0.010 | ≤0.015 | ≤0.090 | ≤2.5 | ≤2.2 | ≤0.3 |
کاربرد فولادهای TRIP در صنعت
فولاد تریپ به جهت اینکه استحکام بالا و همچنین انعطاف پذیری خوبی دارد در حال حاضر در صنعت خودروسازی استفاده فراوانی از آن می‌شود.
شاید یکی از کاربردهای فولاد TRIP در صنعت خودروسازی باشد. این نوع فولاد به جهت ویژگی‌ها و همچنین مزیت‌هایی که دارد، توانسته در صنعت خودروسازی بسیار بدرخشد.
برای اینکه در صنعت خودروسازی با کاهش وزن خودرو، کاهش آلودگی‌های محیط زیست و همچنین کاهش مصرف سوخت روبه‌رو شوید، بدون اینکه افت عملکرد ایمنی خودرو ایجاد شود، لازم است ضخامت صفحات بدنه خودرو را کاهش دهید.
یکی از راه حل‌های خوب برای ایجاد این ضخامت استفاده از فولاد تریپ است. این فولاد به جهت اینکه مقاومت بالایی در هنگام ضربه دارد ایمنی خودروها را بهبود می‌بخشد. از طرفی به جهت ضخامت کمی که دارد، می‌تواند باعث کاهش مصرف سوخت و همچنین کاهش وزن خودرو شود.
پس می‌توان گفت تا به امروز در صنعت خودروسازی برای تولید انواع قطعات خودرو از فولاد تریپ استفاده می‌کنند.
البته فکر نکنید که این نوع از فولاد تنها در صنعت خودروسازی کاربرد دارد بلکه امروزه برای مهندسی عمران، تولید انواع زغال سنگ، ساخت کشتی‌ها، ساخت خطوط لوله و … نیز از این فولاد استفاده‌های زیادی می‌کنند.
این فولاد باعث استحکام و مقاومت سازه شده و می‌تواند در عین حال بسیار مقرون به صرفه و اقتصادی باشد. در ادامه شما را بیشتر با کاربرد فولاد تریپ آشنا خواهیم ساخت.
اثر تریپ (TRIP effect) چیست؟
همانطور که خدمت شما گفتیم به فولادی که با آلیاژ کم تولید می‌شود فولاد تیری گفته می‌شود. در زمان شکل دهی این فولاد از روش مارتنزیت استفاده می‌کنند که به این روش در هنگام شکل دهی اثر تریپ گفته می‌شود.
توجه داشته باشید روش مارتنزیت همان عملیات سرد کردن فولاد است که به صورت ناگهانی انجام شده، به همین جهت است که شکل فولاد تریپ کریستالی نخواهد شد.
لازم است بدانید که از دیگر خواص فولاد تریپ که با وجود اثر تریپ ایجاد می شود، سخت کاری آن است.
ریز ساختار فولاد تریپ
ریز ساختارهای فولاد TRIP در صنعت‌های مختلف و تولید قطعات اهمیت زیادی دارد. توجه داشته باشید که تنها 5 درصد از حجم فولاد TRIP از دور ریز آستنیت است که پس از جداسازی در مرحله مارتنزیت آن هم در فاز اول فریت باقی مانده است. مابقی حجم این نوع از فولاد را کربن تشکیل می‌دهد.
غنی سازی آستنیت باقیمانده از کربن
یکی از نکات کلیدی که در تولید فولاد اهمیت زیادی دارد آستینت کردن باقیمانده زیر ساختارها است. برای اینکه به حداکثر مقدار کربن در فولاد تریپ دست پیدا کنید، نیاز است که در بخش‌های پایینی آستینت برای کاهش دمای MS از دمای محیط کمک بگیرید.
خواص فیزیکی و مکانیکی فولاد تریپ
اگر شما به دنبال دانستن خواص فیزیکی و خواص مکانیکی فولاد تریپ هستید قطعاً هیچ روشی بیشتر از نمودار تنش کرنش نمی‌تواند شما را در این زمینه راهنمایی کند.
اگر به این جدول و این نمودار توجه داشته باشید فولاد تریپ سخت کاری بیشتری نسبت به دیگر انواع آلیاژها دارد. بیشتر سخت کاری آن از طریق روش عملیات حرارتی سطحی انجام می‌شود که تنها روی سطح این قطعه کار خواهد شد و هیچ نوع تغییری بر روی قطعه ایجاد نمی‌‌کند.
عملیات حرارتی سطحی باعث خواهد شد تا علاوه بر سخت کاری، چقرمگی قطعه نیز افزایش زیادی داشته باشد. این موضوع را فراموش نکنید که فولاد تریپ به جهت اینکه سخت کاری زیادی دارد دارای خواص کششی قابل توجه‌ای نیز است.
از خواص مکانیکی تریپ می‌توان به موارد زیر اشاره داشت:
- شکل پذیری بالا: از آنجایی که فولاد این قطعه‌ها ریز ساختارهای زیادی دارد باعث شده تا این قطعات شکل پذیری بالایی به خود بگیرند. شما می‌توانید با استفاده از کمترین سختی آنها را به شکل‌های دلخواه تبدیل نمایید.
- چقرمگی زیاد: از دیگر خواص مکانیکی تریپ این است که در برابر خوردگی مقاومت بالایی از خود نشان می‌دهد و به سرعت خراب نخواهند شد.
- سخت شوندگی: سخت شوندگی از دیگر خواص مکانیکی و همچنین فیزیکی فولاد تریپ بوده که می‌تواند باعث شود قطعات تولید شده به واسطه فولاد مقاومت و استحکام بالایی داشته باشند.
تفاوت فولاد TRIP و TWIP
فولاد TRIP و فولاد TWIP در اکثر مواقع با یکدیگر اشتباه گرفته می‌شوند به همین جهت تصمیم گرفته ایم در این بخش از مقاله درباره تفاوت‌های آنها صحبت کنیم.
- فولاد تیوپ یکی از انواع فولادهای تقویت شده به شمار می‌رود که انعطاف پذیری و استحکام آن نسبت به نوع تریپ بسیار بیشتر است.
- البته توجه داشته باشید که مقاومت فولاد TRIP نسبت به فولاد TWIP بیشتر است.
- با اینکه تریپ شکل پذیری خوبی دارد اما شکل پذیری فولاد تیوپ بیشتر است.
- در فولاد تیوپ درصد بالایی از آلیاژ منگنز وجود دارد اما فولاد TRIP به فولاد کم آلیاژ معروف بوده و درصد بسیار پایینی از آلیاژ کربن در ساخت آن وجود دارد.
ویژگی فولاد TRIP
فولاد تریپ در حال حاضر با گسترش بسیار زیادی همراه است. دلیل اینکه امروزه این فولاد توانسته توسعه زیادی پیدا کند ویژگی‌هایی است که دارد.
در ادامه به طور خلاصه شما را با ویژگی‌های اصلی فولاد تریپ آشنا خواهیم ساخت.
استحکام بالا: این فولاد استحکام بالایی دارد، در نتیجه برای ساخت انواع سازه‌هایی که نیاز به استحکام بالا دارند کاربردی است.
شکل پذیری فوق‌العاده: همانطور که در بخش‌های قبل گفتیم یکی از خواصی که این نوع از فولاد دارد، خواص کششی قابل توجه است. بنابراین می‌توان در فرایندهای مختلف شکل دهی خاصی از به این فولاد داد.
کاهش وزن محصول: این نوع از فولادها دارای وزن بسیار کمی داشته و وزن آنها سبک است. به همین جهت زمانی که در تولید محصولی از آن استفاده شود، وزن محصول کاهش چشمگیری پیدا خواهد کرد.
جذب انرژی بالا در ضربه: یکی از ویژگی‌هایی که باعث شده است ایمنی خودروها در حال حاضر افزایش زیادی داشته باشد جذب انرژی بالای این نوع قطعه فولادی است. می‌توان گفت که قطعات خودرو با فولاد تریپ ضد ضربه خواهند شد.
ورق‌های فولاد تریپ و کاربرد آن
همانطور که به آن اشاره کردیم ورق‌های فولاد تریپ در صنعت‌های مختلفی استفاده می‌شوند که از عمده‌ترین این صنعت‌ها می‌توان به صنعت خودروسازی اشاره داشت.
اما تمام کاربرد این نوع از ورق‌ها به صنعت خودروسازی معطوف نشده و در صنعت‌های دیگر نیز کاربرد دارد.
از رایج‌ترین انواع ورق‌های فولادی تریپ و کاربرد آنها می‌توان به موارد زیر اشاره داشت.
ورق تریپ TRIP350/600
این نوع یکی از انواع ورق‌های فولادی است که برای تولید چهارچوب ریل‌ها کاربرد دارد. همچنین از آن جایی که استحکام بالایی دارد برای استحکام بخشی بخش‌های مختلف اتومبیل نیز از این ورق‌ها استفاده می‌شود.
ورق تریپ TRIP400/700
ورق تریپ TRIP400/700 نمونه‌ای دیگر از ورق‌ها است که کاربردهای خاصی دارد. برای تولید برخی از ماشین‌های امنیتی و با کیفیت از این نوع ورق‌ها استفاده می‌شود.
به این نوع ورق‌ها، ورق‌های ضد تصادف نیز گفته می‌شود که در شاسی جلو و شاسی عقب ماشین‌ها قرار می‌گیرد و در هنگام تصادف جمع خواهد شد اما موجب خسارت جانی نمی‌شود.
ورق تریپ TRIP450/800
از این نوع ورق‌ها بیشتر برای ساخت پنل داشبورد و همچنین ساخت ریل‌های سقف‌دار استفاده می‌کنند. چرا که کیفیت، استحکام و مقاومت بالایی دارد.
ورق تریپ TRIP600/980
برای تولید انواع ریل جلو، ریل عقب، محفظه‌های نگهدارنده موتورها، قاب صندلی و همچنین ریل سقف‌دار از نوع ورق تریپ 600/980 استفاده می‌شود.
خرید انواع فولاد تریپ
قطعات فولادی جز آن دسته از قطعات و مقاطعی به شمار می‌روند که امروزه کاربردهای زیادی در صنعت‌های خودروسازی، عمران، ساختمان سازی، هوافضا و … دارد.
اگر شما به دنبال خرید انواع مقاطع فولادی از جمله تیرآهن، میلگرد، فولاد تریپ و … هستید می‌توانید به مجموعه بزرگ آهن رسان مراجعه فرمایید.
این مجموعه یکی از بزرگترین‌ها در عرصه فروش انواع مقاطع فولادی به حساب می‌آید که این امکان را به کاربران می‌دهد تا آنها انواع آلیاژها، لوله‌های فولادی و مقاطع فولادی را به راحتی خریداری کنند.
شما عزیزان حتی در این مرکز می‌توانید برای خرید آهن آلات با چک نیز اقدام کنید. حتی برای اطلاع از قیمت تیرآهن، قیمت میلگرد و دیگر مقاطع فولادی می‌توانید با مشاورین این مرکز در ارتباط باشید.
مهندسان و کارشناسان این مجموعه آماده پاسخگویی به تمامی سوالات و همچنین مشاوره رایگان به شما مشتریان عزیز هستند.
نتیجه گیری
فولاد تریپ یکی از جدیدترین انواع فولادهایی است که امروزه گسترش زیادی پیدا کرده و در صنعت‌های مختلف از آن استفاده می‌شود.
این نوع از قطعات توانسته‌اند در ساخت خودروها رونق بسیار زیادی را به وجود بیاورند و باعث تولید خودرو‌های ایمن، کاهش مصرف سوخت، مقاومت بالا و همچنین بدون آلودگی هوا شوند.
استفاده از این نوع ورق‌ها علاوه بر اینکه استحکام و مقاومت قطعات خودرو را افزایش می‌دهد، قیمت اقتصادی نیز دارد. بنابراین می‌توان در صنعت خودروسازی با کاهش هزینه‌ها از فولاد تریپ استفاده نمود.
در این مقاله به طور کلی درباره این فولاد صحبت کردیم. توجه داشته باشید که این فولاد در اندازه‌ها و ضخامت‌های مختلف تولید می‌شود به جهت اینکه بحث آن از حوصله خارج بوده به آن نپرداخته‌ایم.
اما درباره خواص فولاد تریپ، کاربرد فولاد تریپ، اثر تریپ، کاربردها و … صحبت کردیم و سعی نمودیم هر آنچه را که نیاز است بدانید را به شما ارائه دهیم. امیدواریم مطالب این مقاله برای شما مفید بوده باشد.
سوالات متداول
فولاد تریپ چیست؟
به قطعاتی که از فولاد کم آلیاژ تهیه شده‌اند اما استحکام و مقاومت بالایی دارند فولاد تریپ گفته می‌شود.
مهم‌ترین کاربرد فولاد تریپ چیست؟
از مهم‌ترین کاربرد این فولاد می‌توان به صنعت خودروسازی اشاره داشت.
تفاوت فولاد تریپ و فولاد تیوپ در چیست؟
تفاوت این فولادها در سختی، استحکام، شکل پذیری، روش تولید و همچنین زیر ساختارهای آنها قابل مشاهده است.
ویژگی فولاد تریپ کدام است؟
سخت کاری، استحکام بالا، انعطاف پذیری فوق‌العاده، ضد ضربه، کاهش وزن محصول و… از ویژگی های این فولاد به شمار می‌رود.
انواع ورق فولادی تریپ کدام‌اند؟
از انواع این ورق ها می توان به TRIP350/600، TRIP400/700، TRIP450/800 و TRIP600/980 اشاره داشت.
