پروفیل عرضی خیابانی موضوعی است که تقریبا تمامی طراحان شهری، مهندسان عمران و همچنین معمارانی که در طراحی و ساخت معابر و زیرساختها فعالیت دارند، باید به آن آگاه باشند. این افراد با پروفیل عرضی میتوانند نمایی دقیق از سطح خیابان در امتداد یک خط عمود بر آن داشته باشند و از این طریق میتوانند عناصر مختلفی مانند عرض جاده، ارتفاع، زهکشی و تاسیسات زیرزمینی را به خوبی مورد ارزیابی قرار دهند. اگر میخواهید با پروفیل عرضی خیابان آشنایی بیشتری داشته باشید و بدانید اهمیت آن در توسعه شهری چیست حتما تا انتهای این متن ما را همراهی کنید تا اطلاعات مفید و سودمندی در این زمینه به شما عزیزان ارائه کنیم.
اگر جزو آن دسته از افرادی هستید که در زمینه خرید و فروش آهن آلات فعالیت دارید، باید همیشه نسبت به قیمت روز آهن آگاهی داشته باشید، چرا که اطلاع از قیمت آهن امروز میتواند تجربه خریدی مقرونبهصرفه را در بهترین زمان ممکن برای شما رقم بزند که به این منظور میتوانید به سراغ سایتهایی معتبر در این زمینه بروید که قیمتها را به صورت روزانه آپدیت میکند.
تعریف پروفیل عرضی
پروفیل عرضی یا مقطع عرضی زمانی به وجود میآید که مسیری را روی نقشه به صورت عمود بر واحد طول برش بزنید که در این صورت کل خصوصیات عرضی راه را در نقشه مشاهده خواهید کرد.
حال باید بدانید که اگر در پروفیل عرضی خط پروژه فراتر از زمین باشد، خاکریزی صورت گرفته و اگر خط پروژه پایینتر از زمین باشد، باید مرحله خاکبرداری را انجام دهید. این پروفیل نشاندهنده پارامترهایی از جمله زیراساس، اساس و رویه است و آرایش ساختار راه را به خوبی نشان میدهد.
به این نکته دقت داشته باشید که پروفیل عرضی بعد از ترسیم پروفیل طولی به کار میآید و اگر قصد خرید آن را داشته باشید، از جمله کاربردهای پروفیل عرضی میتوان به پلسازی، کانالکشی، جادهسازی و میخکوبی در راهسازی اشاره کرد.
اجزای تشکیل دهنده پروفیل عرضی
در این قسمت اجزای تشکیل دهنده پروفیل عرضی را برای شما مورد بررسی قرار دادهایم:
- تاج (قوس): تاج یا قوس به بالاترین نقطه در عرض جاده گفته میشود که برای تسهیل زهکشی آب به سمت لبهها اهمیت بسیار زیادی دارد و باعث میشود که آب باران جمع شده روی خیابان از مرکز دور شده و به سمت لبههای آن حرکت کند، بهاینترتیب تاج میتواند از تجمع آب و همچنین وقوع سیلاب جلوگیری کند.
- شانه: شانه به کنارههای جادههای اصلی گفته میشود که برای حفظ امنیت جاده بسیار ضروری بوده و خودروها برای توقف یا مانور دادن میتوانند از آن استفاده کنند. توجه داشته باشید که عرض این شانهها بر اساس طبقهبندی جادهها و همچنین حجم ترافیک متفاوت خواهد بود.
- جدول: جدولها وظیفه مهار کردن آب ناشی از طوفان را بر عهده دارند و برای ایجاد یک مانع بین جاده و مسیر عابران پیاده، ایجاد یک حریم برای جاده، حضور به عنوان جداکننده مسیرهای رفت و برگشت یا حتی محوطهسازی مجاور استفاده میشوند.
- پیاده رو: پیادهروها همانطور که از نام آنها پیداست مخصوص عابران پیاده است که این فضا با استفاده از جدول یا حائل از خیابانها جدا میشوند. این مسیرها تنها مخصوص به تردد انسانها است و ممکن است برای رفت و آمد راحتتر افراد ویلچری به رمپ نیز مجهز باشند.
- تاسیسات زیرزمینی: از جمله تاسیسات زیرزمینی میتوان به لولههای آب، فاضلاب، خطوط گاز و کابلهای برق اشاره کرد که همگی آنها در زیر زمین وجود دارند؛ تمامی این تاسیسات در پروفیل عرضی خیابان قابل مشاهده هستند و اطلاعاتی مفید در رابطه با ساخت و ساز در اختیار شما قرار میدهند و از طرف دیگر هماهنگیهای بین بخشهای مختلف را برقرار میکنند.
- محوطه سازی: درختان، درختچهها و فضای سبز جزو عناصر محوطهسازی محسوب میشوند و ممکن است با توجه به طراحی خیابان و محیط اطراف در پروفیل اضافه شوند.
استفاده از پروفیل عرضی چه اهمیتی دارد؟
یکی از ابزارهای ضروری و حیاتی که برای طراحی خیابانها به آن نیاز دارید، پروفیل عرضی است؛ یعنی برای اینکه بتوانید به نیازهای عملکردی و زیبایی شناختی مناطق شهری به خوبی پاسخ دهید و شروع به جادهسازی کنید، به استفاده از پروفیل نیاز خواهید داشت.
طراحان شهری با کمک این پروفیلها میتوانند خیابانها را به صورت بصری ترسیم کرده و چیدمان آنها را به بهترین شکل ممکن انجام دهند تا تمامی فضاها برای وسایل نقلیه، عابران پیاده و همچنین دوچرخهسواران و… مشخص شود. در ادامه به دلایل اهمیت تهیه پروفیل عرضی اشاره میکنیم:
· شیب بندی و زهکشی
مهندسان با کمک پروفیل عرضی میتوانند شیببندی و زهکشی مناسبی را در خیابان ایجاد کنند تا از خطر تجمع آب یا فرسایش خاک جلوگیری شود. اگر به محاسبه وزن پروفیل نیاز دارید، میتوانید از مجموعه آهن رسان کمک بگیرید.
· هماهنگی تاسیسات شهری
هماهنگی کارآمد تاسیسات شهری و همچنین اجزای زیرساخت با استفاده از قرار دادن اطلاعات مربوط به تاسیسات زیرزمینی در پروفیل عرضی امکانپذیر میشود و باعث کاهش تداخل و جلوگیری از بازسازی پرهزینه در حین ساختوساز میشود.
امروزه بسیاری از مشکلات جادهای ناشی از عدم آگاهی از چنین هماهنگیهایی است که منجر به کندهکاریهای جدید در خیابانها و آسیب آنها میشود.
· ایمنی و دسترسی
اگر پروفیل عرضی به درستی طراحی شود میتواند به ایمنی و دسترسی خیابانها کمک کرده و از طرف دیگر با فراهم کردن فضای کافی برای تمامی استفادهکنندگان مانند عابران معلول ایمنی آنها را نیز تامین کند. اگر خطوط عبور، شانه راهها، پیادهروها و… به شکل واضح تفکیک شوند، میتوان انتظار به حداقل رسیدن تداخل و بهبود جریان ترافیک را داشت.
· بصری سازی و برقراری ارتباط
پروفیلهای عرضی به عنوان ابزارهای ارتباط نقشی بسیار حیاتی را ایفا میکنند و به تمامی افراد حاضر در پروژه این امکان را میدهد تا بتوانند تمامی طرحهای پیشنهادی خیابانها را به صورت بصری مشاهده و ارائه کرده و همچنین در طول مرحله برنامهریزی و تایید، بازخورد نشان دهند.
پروفیل طولی خیابانی چیست؟
برای ارزیابی همراستایی، شیب و مشخصات کلی هندسی یک خیابان علاوه بر پروفیل عرضی باید درکی از پروفیل طولی نیز داشت. پروفیل طولی میتواند سطح جاده را در طول آن و همچنین تغییرات ارتفاع و شیب را از یک انتها به انتهای دیگر نشان دهد.
درواقع برای پروفیل عرضی ما یک دید روبرو و از زاویه جلو را از خیابان داریم و در پروفیل طولی خیابان را به شکل یک برش از زاویه کناری میبینیم.
اجزای تشکیل دهنده پروفیل طولی
در این قسمت اجزای تشکیلدهنده پروفیل طولی را به شما معرفی کردهایم:
- شیب (گراد): شیب طولی یا همان گراد خیابان به میزان تغییر ارتفاع در طول آن گفته میشود. برای نشان دادن افزایش یا کاهش میزان ارتفاع در یک مسیر مشخص از این عدد استفاده میشود که معمولا به صورت درصدی است و میتواند روی شتابگیری، ترمزگیری و همچنین الگوهای زهکشی وسایل نقلیه تاثیرگذار باش.
- قوسهای قائم: این قوسها برای انتقال نرم بین شیبهای مختلف طراحی شدهاند و درواقع تغییراتی تدریجی در شیب جاده هستند. قوسهای قائم از طریق به حداقل رساندن تغییرات ناگهانی در ارتفاع در حفظ راحتی و دید رانندگان بسیار موثر هستند.
- قوسهای افقی: این قوسها بر مسیر خودرو و فاصله دید تاثیر میگذارند و شاید به صورت دقیق جزو پروفیل طولی نباشند، اما تغییرات در همراستایی جاده را به خوبی نشان میدهند. برای اینکه طراحی ایمن و کارآمد جاده تضمین شود، برای بررسی و طراحی این قوسها از پروفیلهای طولی و عرضی باهم کمک گرفته میشود.
برای اطلاع از قیمت پروفیل صنعتی میتوانید به سایت آهن رسان رجوع کنید.
چگونه پروفیل عرضی خیابان را محاسبه کنیم؟
محاسبه پروفیل عرضی یک خیابان فرایندی نسبتا پیچیده است و شامل مراحل مختلفی میشود که در ادامه آنها را برای شما شرح دادهایم:
- نقشهبرداری: اولین مرحله نقشهبرداری از مسیر خیابان است که باید با تجهیزاتی مانند توتال استیشن یا دستگاههای جی پی اس انجام شود. توجه داشته باشید که نقشهبرداران دادههای ارتفاعی را در فواصل منظم و در مقاطع عرضی از قبل مشخص شده جمعآوری میکنند.
- جمعآوری دادهها: بعد از اینکه دادهها در نقشهبرداری جمعآوری شدند زمان آن رسیده تا مورد تحلیل و پردازش قرار بگیرندتا یک مدل رقومی زمین (DTM) یا مدب رقومی ارتفاع (DEM) از مسیر خیابان حاصل شود و توجه داشته باشید که این مدل بیانگر توپوگرافی و ویژگیهای موجود در منطقه است.
- ملاحظات طراحی: مهندسان پیکربندی مقطع عرضی مد نظر خیابان را با در نظر گرفتن الزامات پروژه و همچنین استانداردهای طراحی مشخص میکنند و لازم به ذکر است که بدانید این پیکربندی شامل عرض جاده، خطکشی خطوط، جداول، پیادهروها و همچچنین تاسیسات زیرزمینی میشود.
- ایجاد پروفیل: مهندسان با توجه به دادههای نقشهبرداری و همچنین مشخصات طراحی، پروفیل عرضی خیابان را با استفاده از نرمافزارهای تخصصی مانند AutoCAD Civil 3D یا MicroStation به وجود میآورند.
- تحلیل و تنظیم: برای اطمینان و بررسی مطابقت داشتن پروفیل ایجاد شده با استانداردها و الزامات طراحی آن را مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهند. مهندسان احتمال دارد برای بهینهسازی شیببندی، زهکشی و همچنین جانمایی تاسیسات زیرزمینی، تنظیمات یا تغییراتی را در پیکربندی مقطع عرضی ایجاد کنند.
- مستندسازی: بعد از نهایی شدن پروفیل عرضی خیابانی، طرح نهایی جهت بررسی و تایید نهایی از سمت سازمانهای نظارتی و ذینفعان مستند میشود تا در نقشههای ساختوساز، نقشهها و همچنین مشخصات فنی درج شده و بایگانی شوند.
روش محاسبه پروفیل عرضی
اگر قصد محاسبه پروفیل عرضی را داشته باشید، از طریق یکی از روشهای زیر میتوانید اقدام به محاسبه کنید:
· محاسبه سطح پروفیل توسط پرگار
برای محاسبه پروفیل در این روش آن را روی کاغذ میلیمتری ترسیم کرده و برای محاسبه سطح آن از پرگار کمک میگیرند؛ به این شکل که ابتدا نوک پرگار را در پایین پروفیل قرار داده و نوک دیگر آن را تا حد خط بالای پروفیل باز میکنند و بعد یک نوک پرگار روی پایین پروفیل در سانتیمتر بعدی گذاشته شده و سر دیگر پرگار در زیر و بیرون پروفیل گذاشته شده و نوک آن تا خط بالایش باز میشود.
سانتیمترهای بعدی را به همین ترتیب تا جایی که پرگار جا داشته باشد میتوان اضافه کرد و در آخر طول به دست آمده را با اشل حاصل کرده و آن را یادداشت میکنند و همین روال را تا انتهای پروفیل ادامه میدهند و مجموعه تمامی این ارتفاعات سطح پروفیل را تشکیل میدهد.
برای تهیه پروفیل استیل میتوانید به این لینک مراجعه کنید.
· محاسبه سطح پروفیل به شکل نواری
در این روش محاسبه باید ابتدا یک نواری کاغذی به عرض یک سانتیمتر آماده کنید و ارتفاعات h1، h2، h3 و… را به شکل امتدادی بر روی آن نوار قرار دهید و در این صورت مجموع طولها سطح پروفیل را نشان میدهند.
نحوه محاسبه پروفیل عرضی در این روش نیز شباهت زیادی با روش پرگار دارد؛ ابتدا باید طول h1 را اندازهگیری کرده و بعد طول h2 را در امتداد آن تا آخرین نقطه اضافه کنیم که در این زمان طول کلی آن همان سطح پروفیل خواهد بود. در ضمن توجه داشته باشید که محاسبه سطح پروفیل به شکل نواری بهتر از کار با پرگار است، چرا که ضریب اطمینان این روش بیشتر است و در هنگام کار کردن با پرگار احتمال لغزیدن و تکان خوردن آن و در نتیجه اشتباه به دست آمدن اعداد و ارقام وجود دارد.
جمع بندی
پروفیل عرضی خیابانی و پروفیل طولی هردو نقشه و طرحهایی از خیابانها و جادهها هستند که هر کدام به ترتیب دید بصری از جلو (عرضی) و دید از کنار (طولی) و تمامی جزئیات جادهها را به نمایش میگذارند. برای برنامهریزی شهری موثر، طراحی جاده و همچنین توسعه زیرساختها استفاده از این پروفیلها ضرورت دارد.
مهندسان و طراحان با استفاده از این پروفیلها و همچنین با ارزیابی دقیق ویژگیهای هندسی و توپوگرافی خیابانها، کریدورهای حملونقل ایمن و کاربردی و از نظر ظاهری بسیار جذاب ایجاد میکنند و از این جهت به نیاز جوامع پاسخ داده و کیفیت زندگی آنها را بهبود میبخشند.
سوالات متداول
پروفیل عرضی در پروژه چه اهمیتی دارد؟
اهمیت استفاده از پروفیل عرضی خیابانی به فراهم شدن ایمنی و آسایش تردد وسایل نقلیه و همچنین عابران پیاده مربوط میشود.
عوامل موثر بر طراحی پروفیل عرضی چیست؟
از جمله عوامل موثر بر طراحی پروفیل عرضی میتوان به نوع راه، سرعت طرح، حجم ترافیک، شرایط آبوهوایی، عرض زمین، محدودیتهای مالی و… اشاره کرد.
تفاوت پروفیل عرضی خیابانی با پروفیل طولی در چیست؟
پروفیل عرضی دید از جلو وپروفیل طولی دید از کنار جاده را برایتان فراهم میکند.
اجزای تشکیل دهنده پروفیل عرضی کدامند؟
تاج (قوس)، شانه، جدول، پیادهرو، تاسیسات زیرزمینی و محوطهسازی از اجزای تشکیل دهنده پروفیل عرضی محسوب میشوند.
پروفیل طولی از چه اجزایی تشکیل شده است؟
اجزای تشکیل دهنده پروفیل طولی عبارتاند از شیب (گراد)، قوسهای قائم و قوسهای افقی.