آلیاژ آهن چیست؟

آلیاژ آهن به ترکیبات شناخته شده از دو یا چند فلز مانند آهن و کروم، آهن و منگنز و آهن و وانادیم به دست می‌آید که هرکدام خواصی منحصر به فرد دارند. آلیاژهای آهنی می‌توانند از فلز و عناصر غیرفلزی مانند کربن نیز ساخته شوند و کاربردهای بسیاری برای آن‌ها در صنایع مختلفی وجود دارد.

آلیاژ آهن از عناصر با خواص فولادی منحصر به فرد تشکیل می‌شود که کابرد گسترده‌ای در صنعت فولاد و ساخت مقاطع فولادی گوناگون دارند. کلمه “آلیاژ” از کلمه فرانسوی Alliage گرفته شده است که در زبان فارسی به معنای ” هم‌جوشه ” است. معمولا عناصر مختلف با هم ترکیب می‌شوند تا ترکیب جدیدی را به وجود بیاورند که در برخی موارد ترکیب جدید با خواص عناصر تشکیل دهنده آن‌ متفاوت است. برای مثال، فولاد نوعی آلیاژ آهنی است که با حداقل یک عنصر دیگر ترکیب شده است و همین مورد سبب استحکام بیشتر آن می‌شود. فولاد، برنز و چدن از جمله آلیاژهای آهنی مفیدی هستند که کاربرد بسیاری در صنایع مختلف دارند. آلیاژهای صنعتی عمدتا به دو دسته فلزی و غیرفلزی تقسیم می‌شوند که قیمت هر دو دسته به قیمت آهن امروز بستگی دارد. در مواردی قیمت آلیاژهای آهنی روی قیمت ورق آهن نیز تاثیر دارد زیرا یکی از ورق‌های پرکاربرد در صنعت، ورق آلیاژی است.

آلیاژ آهن چیست؟ - کاربرد آلیاژ در زندگی | آهن‌رسان

[irp posts=”43547″ ]

تعریف آلیاژ

همان‌طور که گفته شد آلیاژ اصطلاح شیمیایی است که برای نام بردن دو نوع فولاد فلزی و غیر فلزی به کار می‌رود. در این بین آلیاژ آهن را می‌توان پرمصرف‌ترین نوع آلیاژ در صنایع مختلف دانست. در ادامه با انواع آلیاژ آشنا می‌شویم.

آلیاژ آهنی: اولین دسته از آلیاژها، آلیاژ آهن یا فلزی است که از آهن و برخی عناصر دیگر مانند کربن تشکیل شده است. آلیاژهایی که بر پایه آهن هستند و کمتر از ۲ درصد کربن دارند، فولاد نامیده می‌شوند که در تمام صنایع تقریبا پرکاربرد هستند. بسته به نوع و کمیت سایر عناصر موجود در آن، خواص مکانیکی مانند سختی و پلاستیسیته فولاد می‌تواند متغیر باشد. البته خود فولاد به چندین دسته مختلف کم کربن، کربن متوسط، پرکربن تقسیم می‌شود. افزودن برخی عناصر به آهن آلیاژهای فلزی محصولاتی تولید می‌کند که خواص عالی دارند. به عنوان مثال با افزودن کروم به آهن، فولاد ضد زنگ به دست می‌آید که در برابر خوردگی بسیار مقاوم است. مهم‌ترین نوع این آلیاژ را می‌توان چدن دانست که بسیار مقاوم و پرکاربرد هستند.

آلیاژ غیرآهنی: دومین نوع آلیاژ پرکاربرد، آلیاژ غیرآهنی یا غیر فلزی است که حاوی عناصر غیر فولاد است. تفاوت اصلی آلیاژ غیر آهنی و آلیاژ آهنی در این است که در آلیاژهای آهنی، عناصر دیگری در حین ذوب به آهن اضافه می‌شوند در حالی که در فرایند ساخت فولاد غیر آهنی، هیچ عنصری در هنگام ذوب به آن اضافه نمی‌شود.

[irp posts=”42995″ ]

انواع آلیاژ آهن

هرکدام از آلیاژهای آهنی موجود در بازار ویژگی‌های مخصوص به خود را دارند، پس بهتر است آن‌ها را به صورت کلی بررسی کنیم. دو نوع آلیاژ آهنی در بازار عرضه می‌شود که شامل آلیاژ کم آهن و آلیاژ پر آهن می‌شوند. آلیاژ کم آهن حاوی مقدار کمی از عناصر آلیاژی است. آلیاژ پرآهن دارای مقدار زیادی عناصر آلیاژی است. این نوع آلیاژها به دلیل وجود عناصری مانند کروم در برابر خوردگی مقاوم هستند. معمولاً عناصر آلیاژی به منظور بهبود سختی و دوام فولاد اضافه می‌شود. برخی از ورق‌ها از انواع آلیاژها تولید می‌شوند که به آن‌ها ورق آلیاژی گفته می‌شود.

کاربرد آلیاژ آهن

در حال حاضر بیش از ۹۰ درصد فلزات به شکل آلیاژ استفاده می‌شوند چرا که خواص شیمیایی و فیزیکی آن‌ها نسبت به عناصر خالص بیشتر است. فولاد به دلایل زیادی مانند هزینه کم، سهولت تولید، استحکام و … به‌طور گسترده در سراسر جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. به طورکلی، آلیاژهای آهنی دارای خواص متمایز بسیاری مانند شکل پذیری بالا (الاستیسیته)، مقاومت در برابر اکسیداسیون (زنگ زدگی) و رسانایی خوب الکتریسیته هستند. به عنوان مثال فولاد ضدزنگ که رایج‌ترین نوع آلیاژ فلزی است و از آهن و کربن و کروم تشکیل شده به دلیل مقاومت در برابر خوردگی در زندگی روزمره بسیار کاربرد دارد و از آن برای ساخت و تولید ظروف آشپزخانه کارد و چنگال، قیچی و ابزار پزشکی استفاده می‌شود. همچنین با استفاده از آهن آلیاژی در ساخت انواع ورق، تیرآهن، میلگرد و… استفاده می‌شود که هرکدام آن‌ها در صنایع به‌خصوصی قابل استفاده هستند.

آلیاژ آهن چیست؟ - کاربرد آلیاژ در زندگی | آهن‌رسان

[irp posts=”42877″ ]

روش ساخت آلیاژ آهن

به‌طورمعمول فلزات در بدو استخراج به‌صورت سنگ بافت می‌شوند که قابلیت استفاده مستقیم را به دلیل ناخالصی و هنگامی که از فلز مذاب در تولید آلیاژ استفاده می‌شود، اندازه اتم ها نوع محصول را تعیین می کند. اگر اتم‌های فلزاتی که باید مخلوط شوند اندازه‌های نسبتاً مشابهی داشته باشند، یک نوع آلیاژ جایگزین تشکیل می‌شود، اما اگر یک نوع اتم فلز کوچکتر از دیگری باشد، یک آلیاژ همپوشانی تشکیل می‌شود. در پروسه ساخت آهن محصولاتی مثل آهن سفید نیز تولید می‌شود.

مزایای استفاده از آلیاژ آهن

آلیاژ از نوع آهن خواص و مزایای بیشتری دارد. آنها در مقایسه با سایر مصالح استحکام و دوام بیشتری دارند.

همچنین با افزودن مقداری کروم به مخلوط آهن و کربن می‌توان مقاومت آن در برابر خوردگی را به راحتی کاهش داد و به راحتی آن را جلا بخشید.

از چنین آلیاژهایی در ساخت زیرساخت ها و بسیاری از صنایع در سراسر جهان استفاده می شود. همچنین در ساخت تجهیزات و ماشین آلات سنگین مانند تانکرهای نفت استفاده می شود و سایر صنایع نیز کاربرد آن را شامل می شود، مانند ساخت سوزن های مورد استفاده در خیاطی.

آلیاژ استیل با این که خواص متمایزی نسبت به سایر آلیاژ‌ها دارد اما می‌توان آن را بارها مورد استفاده مجدد قرار داد و بدون از دست دادن خواص شکل آن را تغییر داد. تمامی این ویژگی‌ها منجر شده تا آلیاژ فلزی تبدیل به یک ماده همه کاره در زندگی پیشرفته مدرن شود.

در حال حاضر آلیاژهای آهنی بیشتری نقش و کاربرد را در صنایع ساختمانی و ساخت و ساز دارند. از این مواد در تولید مصالح مختلف ساختمانی استفاده می‌شود که مهمترین آن ها می توان به تیرآهن، قالب‌های ریخته‌گری، جک ساختمانی و دیگر تجهیزات مهم ساختمانی اشاره کرد. مهمترین دلیل برای استفاده از آلیاژ آهنی در ساختمان سازی، استحکام بالا و شکل پذیری خوب آنها است.

آلیاژ آهن چیست؟ - کاربرد آلیاژ در زندگی | آهن‌رسان

خواص آلیاژ آهن

به‌طورکلی خواص برخی از آلیاژها با توجه به روش‌های ساخت آن‌ها متفاوت است و تغییر می‌کند. در مورد آلیاژهای آهن نیز بسته به روش گرمایش و سرمایش انواع آن خواص متفاوتی دارند.

آن‌ها همچنین در برابر سایش، فشار، ضربه و غیره مقاوم هستند. خواص فلز بر روی خواص محصولی که از آن ساخته می‌شود نیز تاثیر می‌گذارد مثلا مشخصات تیرآهن اصفهان به عوامل مختلفی بستگی دارد.

البته خواص ویژه الکتریکی یا مغناطیسی و مقاومت در برابر حرارت آن‌ها نیز به مراتب نسبت به دیگر آلیاژها بیشتر است. در واقع آلیاژها به دلیل حفظ خواص اولیه خود و قیمت ارزان تر نسبت به دیگر مواد ترجیح داده می شوند.

ما فلز را در زندگی روزمره خود به اشکال مختلف می بینیم. در واقع، شما در حال حاضر حداقل یک جسم فلزی در نزدیکی خود دارید. این امر امروزه رایج است. با این حال، ممکن است از این واقعیت آگاه نباشید که ۹۰ درصد فلزی که ما روزانه با آن سروکار داریم، آلیاژی است.

از خواص مهم چنین آلیاژ‌هایی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

  • مقاوم در برابر تغییر شکل یا ضربه: از مهمترین خواص آلیاژ اهن می توان به مقاومت مکانیکی آن اشاره کرد که می توان با ترکیب آن با یک عنصر فلزی یا غیرفلزی دیگر خواص آن را افزایش داد.
  • نقطه ذوب کم: نقطه ذوب آلیاژها با فلزات خالص متفاوت است: این مواد مقدار ثابتی ندارند، اما در محدوده دمایی ذوب می شوند که در آن ماده به مخلوطی از فازهای مایع و جامد تبدیل می‌شود. دمایی که در آن ذوب شروع می شود جامد و دمایی که در آن ذوب به پایان می‌رسد مایع نامیده می‌شود. آلیاژهای آهنی نقطه ذوب کمی دارند و این موضوع می‌تواند یکی از ویژگی‌های مهم آن‌ها باشد.
  • مقاومت در برابر سایش: آلیاژهای آهنی را می توان به منظور بهبود مقاومت در برابر خوردگی با مواد مختلف پوش داد. در مورد روی، مقاومت بالایی در برابر فرآیند خوردگی فلزات دارد که باعث می شود در صورت مخلوط شدن با فلزات دیگر مانند فولاد مفید باشد.
  • ظاهر و رنگ: آلیاژهایی وجود دارد که برای زیباسازی مواد معدنی و ایجاد کاربردهای تزئینی ایجاد شده است. آلپاکا (نقره جدید) ماده ای است مرکب از روی، مس و نیکل ساخته شده و رنگ آن شبیه نقره است که می تواند باعث سردرگمی افرادی شود که با این ماده آشنایی ندارند. علاوه بر این، برای بسیاری از برنامه ها استفاده می شود.
  • انتقال حرارت: هدایت گرما را می توان با اتحاد بین فلز و عنصر دیگر کاهش یا افزایش داد. در مورد آلیاژ آهن می توان گفت می تواند رسانای خوبی برای گرما باشد و برای تولید محصولات مختلف در صنعت مفید است.

آلیاژ آهن چیست؟ - کاربرد آلیاژ در زندگی | آهن‌رسان

[irp posts=”44219″ ]

سخن آخر

در این مقاله ورق آلیاژی و انواع آن نظیر ورق آلیاژ آهنی و غیر آهنی مورد بررسی قرار گرفت. انواع محصولات برگرفته از آلیاژ آهن مانند ورق آلیاژی در صنایع مختلفی کاربرد دارند و ممکن است شما یکی از خریداران آن‌ها باشید. در صورتی که قصد خرید انواع مقاطع فولادی آلیاژی و غیرآلیاژی را دارید آهن رسان بهترین گزینه پیش روی شماست. آهن‌رسان با بیش از سی سال تجربه در حوزه خرید و فروش آهن آلات این امکان را در اختیار شما قرار می‌دهد تا علاوه بر اطلاع از قیمت لحظه‌ای تمام محصولات از مشاوره رایگان و روش‌های مختلف ثبت سفارش نیز بهره ببرید.

سوالات متداول

چند نوع آلیاژ وجود دارد؟

به طورکلی دو نوع آلیاز فلزی و غیرفلزی در صنعت وجود دارد.

آلیاژ چه کاربردی دارد؟

برای به دست آوردن کیفیت، کارایی، عملکرد و خصوصیات فنی مورد نظر آلیاژ فلزات را تولید می‌کنند.

چه محصولاتی از آلیاز تولید می‌شوند؟
محصولاتی بی‌شماری نظیر ورق آلیاژی، میلگرد، لوازم خانگی و… همه از آلیاژ به دست می‌آیند.

نظرات کاربران
4 پاسخ
  1. سلام کدام یک از انواع آلیاژ آهن محکم تر هستند و بین محصولات شما کدام ها از این نوع آلیاژ هایس مقاوم تر هستند؟

    1. آلیاژهای پرکربن و ترکیب هایی که دارای عناصر قابل توجهی از کروم، نیکل، و مقادیر مناسبی از سیلیسیم و منگنز باشند

  2. کدام نوع آلیاژ آهن برای ساختمان سازی مناسب تر هستند و آیا سفارش بار در هر تناژی به سرتاسر ایران را انجام می دهید؟

    1. بر اساس محل استفاده نوع سازی و کاربری آن، آهن آلات به کار رفته نیز تا حدودی با هم فرق هایی دارند. به طور کلی این موضوع را مهندسین سازه بررسی می کنند. در مورد سوال دوم بله هر میزان تناژ بار به سراسر ایران ارسال می شود فقط در مورد نحوه تحویل و زمان آن بسته به موقعیت جغرافیایی، راه های مواصلاتی و ماشین آلات باربری ممکن است متفاوت باشد

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *