فولادهای آلیاژی با افزودن عناصر مختلف به آهن خالص، خواص متفاوتی پیدا می‌کنند و در صنایع گوناگون کاربردهای وسیعی دارند. بنابراین می‌توان بر اساس مقدار، نوع عناصر و فلزات موجود در ترکیب آلیاژها، خصوصیات متفاوتی در هر آلیاژ مشاهده کرد که قیمت آن با تغییرات قیمت آهن امروز می‌تواند نوسان داشته باشد. در میان تمام آلیاژهای فولادی که تولید می‌شود، برخی از آنها محبوبیت و کاربرد بیشتری دارند که از جمله آنها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
- فولاد ضد زنگ (استنلس استیل): عناصر تشکیل دهنده آلیاژ این فولاد شامل کروم، کربن، منگنز، سیلیسیم، مولیبدن و نیکل است. در این میان کروم مهمترین عنصر در خصوصیت ضد زنگ بودن فولاد است. این فولادها به دلیل مقاومت بسیار بالای خود در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی، در صنایع غذایی، پزشکی، شیمیایی و ساختمانی کاربرد گسترده‌ای دارند.
- فولاد استیل نسوز: فولاد نسوز، نوعی آلیاژ فولادی است که دارای ترکیباتی از عناصر مختلفی همچون منگنز، وانادیوم، سیلیسیم، نیکل، کروم، مولیبدن، بور، آلومینیوم، قلع، روی، سرب و غیره است. این مجموعه عناصر به این آلیاژ ویژگی‌هایی همچون وزن کم، مقاومت بالا در برابر سایش و همچنین تحمل دمای بالا را می‌بخشد. فولادهای نسوز به دلیل این خواص، کاربردهای متنوعی در صنایع مختلف از جمله صنایع هوافضا، نیروگاه‌ها و فرآیندهای شیمیایی دارند. این محصول به‌ویژه در شرایط کاری با دمای بالا و استرس مکانیکی زیاد عملکرد بهتری نسبت به سایر فولادها دارند. این ویژگی‌ها سبب شده است که فولادهای نسوز جزء آلیاژهای فولادی پرکاربرد در صنایع مختلف به‌شمار روند.
- فولاد ابزار سرد: این فولادها دارای سختی و مقاومت به سایش بسیار بالا هستند، به همین دلیل برای عملیات سردکاری گزینه مناسبی هستند و در ساخت ابزارهای برش، قالب‌ها و قطعات ماشین‌آلات مورد استفاده قرار می‌گیرند. این فولاد آلیاژی در دمای بالا دارای قابلیت بازگشت شکل است. انواع SPK، AMUTI، SPK R، SPK NL و میل نقره‌ای نوعی فولاد آلیاژی سرد محسوب می‌شوند.
- فولاد ابزار گرم: این نوع فولاد برای استفاده در عملیات گرم‌کاری مناسب است. در دمای بالا نرم نمی‌شود و دارای ترکیباتی از مولیبدین، تنگستن و کبالت هستند. بر اساس درصد عنصر مولیبدین و تنگستن دو نوع فولاد ابزار گرم کار وجود دارد. فولاد ابزار گرم کار با درصدی مولیبدین که با نام ۱.۲۳۴۴ و فولاد ابزار گرم کار با درصدی تنگستن با نام ۱.۲۷۱۴ است. پس فولاد ابزار گرم کار یکی از پرکاربردترین آلیاژهای فولاد به شمار می‌رود.
- فولادهای مقاوم به حرارت: فولاد مقاوم در برابر حرارت، نوعی آلیاژ فولادی است که ویژگی بارز آن مقاومت و دوام بالا در دماهای نسبتاً بالا است. این فولاد شباهت زیادی به آلیاژهای فولادی سری 300 (استیل نسوز) دارد، اما به دلیل کاهش میزان عناصر آلیاژی مانند نیکل و کروم، مقاومت آن در برابر حرارت و اکسیداسیون کمتر از استیل نسوز است. از دیگر آلیاژهای فولادی پرکاربرد در صنایع می‌توان به فولاد بلبرینگ اشاره کرد که به دلیل ویژگی‌هایی چون سختی بالا، مقاومت در برابر ساییدگی و خستگی، کاربرد گسترده‌ای در صنایع مختلف به ویژه صنعت ماشین‌سازی دارد. این دو دسته از فولادهای آلیاژی با خواص منحصربه‌فرد، نقش مهمی را در دستیابی به پیشرفت‌های فنی و مهندسی ایفا می‌کنند.
انواع CK45,MO40, VCN100,VCN150,VCN200 را می توان جزء فولادهای آلیاژی با قابلیت عملیات حرارتی معرفی کرد. برای اطلاع از قیمت فولاد ck45 و قیمت ورق ck45 می‌توانید با کارشناسان ما در تماس باشید.
- فولادهای مقاوم به ضربه: این فولادها دارای مقاومت بسیار خوبی در برابر ضربه هستند و در ساخت قطعات خودرو، سازه‌های دریایی و تجهیزات نظامی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- فولاد ضدزنگ: یکی از انواع آلیاژهای فولادی است که مقاومت بالایی در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی دارد. عناصر اصلی تشکیل‌دهنده این آلیاژ شامل مولیبدن، کروم، نیکل و غیره هستند. در این میان، کروم نقش محوری در ایجاد خاصیت ضدزنگ این فولاد ایفا می‌کند. فولاد ضدزنگ به دلیل ویژگی‌های خاص خود، کاربرد گسترده‌ای در صنایع مختلف دارد. از این فولاد در ساخت مقاطع متنوعی همچون میلگرد، ورق و … استفاده می‌شود. در واقع، مقاومت بالا در برابر خوردگی و فرسایش، مهمترین ویژگی این نوع فولاد است که آن را به یک ماده استراتژیک در صنایع گوناگون تبدیل کرده است.
- فولادهای فنر: فولاد فنر به آلیاژ فولادی گفته می‌شود که برای ساخت فنرها و مفتول‌های فولادی استفاده می‌شود. این آلیاژ شامل عناصری چون منگنز، کروم، سیلیسیم وانادیوم و مولیبدن است. مهمترین ویژگی فولاد فنر، پایداری کششی بالای آن است که آن را برای ساخت فنرها مناسب می‌سازد. علاوه بر فولاد فنر، فولادهای ساختاری نیز از پرکاربردترین آلیاژهای فولادی به شمار می‌روند. این فولادها دارای خاصیت ارتجاعی بالا هستند و در ساخت فنرهای مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- فولاد اتومات: فولاد اتومات جزء فولادهای کم کربن محسوب می‌شود و عناصر تشکیل دهنده آن شامل فسفر، سرب، منگنز و گوگرد است. نام دیگر این آلیاژ، فولاد خوش تراش است. فولاد اتومات به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد خود در عملیات ماشین‌کاری، کاربرد فراوانی در صنایع مختلف دارد. این آلیاژ فولادی به‌طور گسترده در ساخت قطعات پیچیده و با دقت بالا مورد استفاده قرار می‌گیرد و به همین دلیل نقش مهمی در پیشرفت صنایع مختلف ایفا می‌کند.
- فولاد قالب پلاستیک: این فولاد بر اساس نوع عملیات حرارتی در ساخت، دارای چهار دسته اصلی است: پیر سخت شده، پیر سخت شوند، آنیل و فولادهای پیش سخت شده.
- فولاد ساختمانی: فولاد ساختمانی دارای مقدار کربن متوسطی است و برای ساخت مقاطع فولادی در مصارف ساختمان‌سازی، استفاده می‌شود.
- فولاد هارد کروم: این نوع فولاد، فولادی کربنی است که سطح آن پوششی از کروم است و در دو نوع کروم معمولی و هارد کروم تولید می شود. فولاد هارد کروم دارای مشخصه‌هایی مثل مقاومت بالا در برابر سایش و مقدار سختی بالاست.
- فولاد تند بر (HSS): فولاد تند بر، یکی از انواع فولادهای آلیاژی است که در ساخت ابزارهای برنده و محصولات صنعتی کاربرد دارد. این فولاد به زبان لاتین High Speed Steel (HSS) نامیده می‌شود. مهمترین عناصر تشکیل‌دهنده فولاد تندبر شامل تنگستن، کروم و وانادیوم است. این عناصر به فولاد خصوصیات منحصربه‌فردی می‌بخشند. از مشخصات بارز فولاد تندبر می‌توان به مقاومت بالا در برابر خوردگی، استحکام بالا و سختی بالا اشاره کرد. این ویژگی‌ها آن را برای ساخت محصولات و ابزارهای برنده مناسب می‌سازد. به عبارت دیگر، ویژگی‌های برتر این فولاد در برابر سایش و استحکام، آن را به یک گزینه محبوب در صنایع برشی و ماشین‌سازی تبدیل کرده است.
- فولاد بلبرینگ: این نوع فولاد مقاومت بالایی در برابر سایش دارد و در آلیاژ آن مقادیر زیادی کروم و کربن وجود دارد. به همین دلیل برای ساخت بلبرینگ از آن استفاده می‌شود.
اطلاع از قیمت‌های روز پر کاربردترین فولادهای آلیاژی در کنار قیمت ورق آهن در پروژه‌های ساختمانی از اهمیت بالایی برخوردار است. به علت نوسانات بازار و اهمیت تامین پایدار مواد اولیه، قیمت این محصولات به طور مداوم در حال تغییرند. بنابراین می‌توانید برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد قیمت این مقاطع فولادی، سایت و شبکه‌های اجتماعی آهن‌رسان را بررسی کنید یا با کارشناسان فروش ما (05131916 ☎) ارتباط بگیرید.
انواع فولاد آلیاژی
فولادهای آلیاژی را نوعی دیگر از طبقه‌بندی فولادها به حساب می‌آورند که مطابق مقدار عناصر در ترکیب شیمیایی فولاد انجام می‌پذیرد. ناگفته نماند که قیمت ورق آلیاژی با سایر ورق‌ها متفاوت است و هرکدام از این محصولات باتوجه به ویژگی‌های خود قیمت‌گذاری می‌شوند. این فولادها نسبت به فولادهای کربنی ارزان‌تر تولید شده و بسته به درصد عناصر آلیاژی به دو گروه زیر تقسیم می‌شوند:
- فولاد کم‌آلیاژ که دارای کمتر از 8% عناصر آلیاژی هستند.
- فولاد پرآلیاژ که دارای بیش از 8% عناصر آلیاژی هستند.
هدف از آلیاژسازی فولاد، بهبود خواص مکانیکی و افزایش مقاومت در برابر خوردگی است. برای این منظور، عناصری مانند آلومینیوم، مس، سیلیسیم، نیکل و کروم به ترکیب آهن و کربن اضافه می‌شوند. هر یک از این عناصر موجب ایجاد ترکیب و کاربرد خاصی در فولاد خواهد شد. به طور مثال:
- سیلیسیم: ایجاد فولادهای تریپ برای صنایع خودروسازی
- تنگستن و کبالت: استفاده در فولادهای ابزار
- آلومینیوم: تشکیل فولادهای ساختمانی
بنابراین، با آلیاژسازی فولاد، انواع مختلفی از فولاد با خواص و کاربردهای متنوع تولید می‌شوند. برای مثال، ورق a283 در مقایسه با ورق ck45 از ویژگی‌های مهمی برخوردار است که موجب افزایش قیمت ورق a283می‌شود.
تفاوت فولاد آلیاژی و غیرآلیاژی
فولادها را می‌توان به دو دسته کلی تقسیم کرد که شامل فولاد آلیاژی و فولاد غیرآلیاژی می‌شوند. تفاوت‌های آشکار بین فولاد آلیاژی و غیرآلیاژی در گستره کاربرد، تنوع، ساختار شیمیایی، مقاومت به خوردگی و امکان تولید سوپرآلیاژ است. این ویژگی‌ها فولادهای آلیاژی را در بسیاری از کاربردهای صنعتی و فناورانه برتر از فولادهای غیرآلیاژی قرار می‌دهد.
گستره کاربرد فولاد آلیاژی بسیار وسیع‌تر از فولاد غیرآلیاژی است. فولادهای آلیاژی می‌توانند در طیف گسترده‌ای از کاربردها از آشپزخانه تا صنایع فضایی به کار روند. در مقابل، فولاد غیرآلیاژی بیشتر در صنعت ساختمان‌سازی کاربرد دارد. همچنین، تنوع فولادهای آلیاژی بسیار بیشتر از فولاد غیرآلیاژی است. فولاد آلیاژی با ترکیب‌های خلاقانه‌تر قابل تولید است، اما در فولاد غیرآلیاژی امکان تولید تنها با افزایش یا کاهش مقدار کربن وجود دارد. ناگفته نماند که، تفاوت اساسی در ساختار شیمیایی این دو نوع فولاد نهفته است. فولاد آلیاژی از افزودن عناصر مختلف به آهن در طی فرایند ذوب ایجاد می‌شود، درحالی‌که فولاد غیرآلیاژی تنها از ترکیب آهن و کربن ساخته می‌شود. در فولاد آلیاژی مقدار کربن بسیار کمتر از ۲۰ درصد است، اما در فولاد غیرآلیاژی این میزان به حداقل ۲۰ درصد می‌رسد.
همچنین، به دلیل ساختار متفاوت شیمیایی، فولاد آلیاژی خاصیت مقاومت در برابر خوردگی دارد، اما فولاد غیرآلیاژی به راحتی با اکسیژن واکنش داده و زنگ می‌زند. گفتنی است که، نوع پیشرفته‌تر فولاد آلیاژی، فولاد سوپرآلیاژی است. این فولادها در برابر دماهای بسیار بالا که بیش از یک سوم دمای ذوب خود آنهاست، مقاومت دارند. این ویژگی آنها را برای استفاده در توربین‌های حرارتی مناسب می‌کند. در فولاد غیرآلیاژی، تولید سوپرآلیاژ امکان‌پذیر نیست.
کاربردهای آلیاژهای فولادی
- یکی از ابتدایی‌ترین کاربردهای آلیاژهای فولادی در صنعت خودرو است. فولادهای آلیاژی مانند فولاد آلومینیومی، فولاد کروم-نیکل و فولاد منیزیم-آلومینیوم به دلیل دارا بودن استحکام بالا، نفوذناپذیری در برابر خوردگی و سبک بودن، در ساخت اجزای مختلف خودرو از قبیل بدنه، شاسی، موتور و تجهیزات ایمنی به کار می‌روند.
- در صنعت هوافضا نیز از این آلیاژها برای ساخت بدنه هواپیما، موشک و ماهواره استفاده می‌شود.
- فولاد زنگ‌نزن به دلیل مقاومت به خوردگی در برابر اسیدها و بازها، در ساخت تجهیزات پزشکی، لوازم آشپزخانه و تجهیزات فرآوری مواد غذایی استفاده می‌شود.
- فولادهای آلیاژی مقاوم به حرارت نیز در صنعت نیروگاه‌های برق و صنایع پتروشیمی کاربرد دارند.
- آلیاژهای فولادی به دلیل استحکام بالا، در ساخت ابزارآلات، قطعات ماشین‌آلات، پل‌ها و ساختمان‌های بلند مرتبه استفاده می‌شوند.
- این آلیاژهای فولادی به دلیل استحکام، سختی، انعطاف‌پذیری و دوام؛ کاربرد گسترده‌ای در صنایع دریایی دارند و این امر موجب شده است که ورق a516 در این صنعت بسیار مورد استفاده قرار گیرد و قیمت ورق a516برای متقاضیان خرید این ورق دارای اهمیت بسیاری باشد.
کارخانه‌های تولیدکننده آلیاژهای فولادی
بزرگترین کارخانه‌های تولیدکننده فولاد با هدف افزایش راندمان تولید و کاهش هزینه‌های انرژی، به دنبال استفاده از سوخت‌های ارزان‌تر و بهینه‌سازی فرایندهای تولید هستند. از جمله این کارخانه‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- فولاد مبارکه اصفهان
- ذوب آهن اصفهان
- مجتمع آهن و فولاد بافق
- مجتمع فولاد راد همدان
- صبا فولاد زاگرس خوزستان
- کارخانه فولاد تازار شهرکرد
- نورد و لوله سمنان
- شرکت فولاد کاویان اهواز
جمع‌بندی
به‌طور کلی، ورق‌های آلیاژی به دلیل دارا بودن خواص ویژه‌ای همچون مقاومت به خوردگی، استحکام بالا، دوام و انعطاف‌پذیری، نقش بسیار مهمی در صنایع مختلف ایفا می‌کنند؛ از این رو خریداران بسیاری دارند و قیمت آنها دارای اهمیت است. برای اطلاع از قیمت روز این مقاطع فولادی و خرید آنها می‌توانید به 3 روش خرید تلفنی (05131916 ☎)، آنلاین و اعتباری اقساطی اقدام کنید.
سوالات متداول
- چه عناصری در آلیاژهای فولاد استفاده می‌شود؟
علاوه بر آهن و کربن که اجزای اصلی فولاد هستند، عناصر دیگری مانند کروم، نیکل، مولیبدن، وانادیوم، منگنز و سیلیسیم به فولاد اضافه می شوند.
- مهمترین ویژگی‌های آلیاژهای فولاد چیست؟
مقاومت در برابر خوردگی، سختی و استحکام، چقرمگی، شکل‌پذیری و مقاومت در برابر حرارت از جمله ویژگی‌های آلیاژهای فولادی هستند.
- پرکاربردترین آلیاژهای فولاد کدامند؟
فولادهای ضد زنگ (استنلس استیل)، فولادهای ابزار، فولادهای فنر، فولادهای مقاوم به حرارت و فولادهای مقاوم در برابر ضربه از جمله پرکاربردترین آلیاژهای فولاد هستند.
- چگونه آلیاژ فولاد مناسب را انتخاب کنیم؟
انتخاب آلیاژ فولاد مناسب به عوامل مختلفی مانند شرایط کاری، بار وارده، محیط کار و هزینه بستگی دارد. برای انتخاب آلیاژ مناسب باید به خواص مورد نیاز برای قطعه و شرایط کاری آن توجه کرد.
- آیا آلیاژهای فولاد قابل بازیافت هستند؟
بله، آلیاژهای فولاد به‌طور کامل قابل بازیافت هستند و می‌توان آنها را بارها و بارها بازیافت کرد. بازیافت فولاد انرژی کمتری نسبت به تولید فولاد خام مصرف می‌کند و به حفظ محیط زیست کمک می‌کند.
