پس از تولید انواع آلیاژ فولاد و آهن، کارخانه ها محصولات متنوعی همچون تیرآهن، میلگرد، نبشی و ناودانی، ورق و… را تولید و به بازار عرضه کردند تا نیاز مصرفی صنعت ساخت و ساز را برطرف نمایند. روز به روز بر مصرف کنندگان مقاطع فولادی و آهنی افزوده شد و امروزه تقریباً در تمام سازه ها از آهن و فولاد استفاده می شود. در میان انواع مقاطع فولادی و فلزی، تیرآهن اهمیت و کاربرد ویژه ای دارد. این محصول در انواع و استانداردهای مختلفی تولید می شود. یکی از استانداردهای مطرح تیرآهن، استاندارد اروپا است. شکل دیگری از تیرآهن به نام هاش ساخته می شود که از نظر کیفی تفاوت هایی با نوع معمولی آن دارد. در ادامه این مطلب به مقایسه و بررسی تفاوت تیرآهن معمولی و هاش می پردازیم با آهن رسان مرجع قیمت آهن امروز همراه باشید.
تفاوت تیرآهن معمولی و هاش را می توان از جهات مختلف مورد بررسی قرار داد، این دو محصول به خاطر تفاوت هایی که در اندازه بال ها، وزن و به طور کلی در خصوصیات فنی و مکانیکی دارند، در کاربرد هم تا حدی متفاوت می باشند.
از نظر هندسی و شکل ظاهری خب به راحتی می توان فهمید که یک محصول تیرآهن معمولی است یا یک تیر هاش (بال پهن یا عریض) است. تیرهای آهن هاش از زاویه سطح مقطع به شکل H هستند. در این محصولات اندازه بالها با اندازه جان تیر برابر است. دو بال موازی هم اندازه و هم سایز با ارتفاع جان تیر به آن متصل شده اند. عریض بودن بال ها سبب می شود که تیرآهن در برابر فشارها و نیروهای وارد شده دارای مقاومت بالایی باش.
مزیت استفاده از تیرآهن
به کارگیری تیرآهن در ساختمان سازی و ساخت و سازهای دیگر زمان اجرا را کاهش می دهند، ساخت و ساز را سریع تر و راحت تر می کند، استحکام و دوام سازه را افزایش می دهد. این مزیت ها باعث استفاده روز افزون از تیرآهن در ساخت و سازها شده است. برای اطلاع از قیمت تیرآهن با آهن رسان همراه باشید.
آشنایی با انواع تیر فولادی
تیرآهن را بر اساس استاندارد، شکل ظاهر و سایز به انواع مختلف می توان تقسیم کرد. از نظر شکل ظاهر دو نوع اصلی تیرآهن وجود دارد. انواع تیرآهن I و تیرآهن H. نوع اول به تیرآهن معمولی و تیرآهن نوع دوم به تیرآهن هاش یا بال پهن معروف است. نوع دیگری از تیرآهن نیز وجود دارد که به آن تیرآهن لانه زنبوری گفته می شود که هم می تواند در ابعاد تیرآهن معمولی و هم می تواند از نوع تیرآهن هاش باشد.برای مقایسه تیرآهن معمولی و هاش به بررسی مزیت ها و معایب هر یک می پردازیم.
اگر بخواهیم تیرآهن را توصیف کنیم به این صورت است که تیرآهن نوعی محصول فولادی است که از دو صفحه افقی به نام بال و یک جان تشکیل شده است. تیرآهن ها در اندازه و ابعاد مختلفی ساخته می شوند. سایز تیرآهن در واقع همان ارتفاع جان تیرآهن است که معمولاً بین ۱۲ تا ۳۰ سانتی متر است. البته کارخانه های مختلف فولاد، سایزهای مختلفی از تیرآهن را طبق استانداردها تولید و عرضه می کنند.
وجود بال ها و جان تیرآهن به شکلی که تولید می شود باعث شده تا در برابر فشارها و نیروهای مختلف مقاومت داشته و از سازه محافظت کند. قسمت جان تیرآهن برای دفع نیروهای برشی که از باد و زلزله ناشی می شود و قسمت بال های تیرآهن برای دفع و تحمل بارهای خمش طراحی شده است.
تفاوت در کاربرد تیرآهن هاش علاوه بر اندازه پروژه ساخت و محل استفاده در سازه، به نوع پروژه نیز بستگی دارد؛ مثلاً هاش را اغلب می بینیم که در پروژه های صنعتی استفاده می کنند. در ساخت ماشین آلات سنگین و صنعتی، سازه های صنعتی و پالایشگاه ها، کارخانه ها و امثال آن از تیرهای با عرض زیاد و استحکام بالا استفاده می شود. یک کاربرد رایج هاش در پل سازی است و یک کاربرد رایج تیرهای معمولی در اسکلت ساختمان های مسکونی است. برخی تیرهای عریض و سنگین که تحمل بار بالایی دارند به عنوان ستون و تکیه گاه عمودی استفاده می شوند. شما می‌توانید برای اطلاع از قیمت روز آهن ۱۴ اصفهان در مشهد به لینک مربوطه مراجعه کنید و در صورت نیاز آن را بخرید.
مقایسه تیرآهن معمولی و هاش
اندازه یال‌ها در برابر اندازه جان در تیرآهن معمولی و هاش تفاوت عمده ای با هم دارند. تفاوت این دو نوع تیرآهن تنها به شکل ظاهری ختم نمی شود بلکه این دو محصول در خصوصیات فنی و مکانیکی نیز تفاوت هایی دارند که باعث تفاوت در کاربردشان نیز می شود.
جدول وزنی برخی از سایزهای رایج و پرکاربرد تیرآهن IPE را مشاهده می کنید:
| سایز تیرآهن |
ارتفاع | عرض بال | ضخامت جان | ضخامت بال |
| ۸ | ۸۰ | ۴۶ | ۳٫۸ | ۵٫۲ |
| ۱۰ | ۱۰ | ۵۵ | ۴٫۸ | ۵٫۷ |
| ۱۲ | ۱۲۰ | ۶۴ | ۴٫۴ | ۶٫۳ |
| ۱۴ | ۱۴۰ | ۷۳ | ۴٫۷ | ۶٫۹ |
| ۱۶ | ۱۶۰ | ۸۲ | ۵ | ۷٫۴ |
| ۱۸ | ۱۸۰ | ۹۱ | ۵٫۳ | ۸ |
| ۲۰ | ۲۰۰ | ۱۰۰ | ۵٫۶ | ۸٫۵ |
| ۲۲ | ۲۲۰ | ۱۱۰ | ۵٫۹ | ۹٫۲ |
| ۲۴ | ۲۴۰ | ۱۲۰ | ۶٫۲ | ۹٫۸ |
| ۲۷ | ۲۷۰ | ۱۳۵ | ۶٫۶ | ۱۰٫۲ |
| ۳۰ | ۳۰۰ | ۱۵۰ | ۷٫۱ | ۱۰٫۷ |
| وزن شاخه ۱ متری (kg) |
وزن شاخه ۱۲متری(kg) |
تعداد شاخه در هر بسته |
تعداد شاخه در تریلر |
| ۶ | ۷۲ | – | – |
| ۸٫۱ | ۹۸ | – | – |
| ۱۰٫۴ | ۱۲۵ | ۴۴ | ۱۷۶ |
| ۱۲٫۹ | ۱۵۵ | ۳۶ | ۱۴۴ |
| ۱۵٫۸ | ۱۹۰ | ۳۰ | ۱۲۰ |
| ۱۸٫۸ | ۲۲۶ | ۲۴ | ۹۶ |
| ۲۲٫۴ | ۲۶۹ | ۱۸ | ۷۲ |
| ۲۶٫۲ | ۳۱۵ | ۱۶ | ۶۴ |
| ۳۰٫۷ | ۳۶۹ | ۱۴ | ۵۶ |
| ۳۶٫۱ | ۴۳۴ | ۱۲ | ۴۸ |
| ۴۲٫۲ | ۵۰۷ | ۱۰ | ۴۰ |
می بینید که عرض بال ها در تیرآهن هاش بیشتر و پهن تر است. تیرآهن هاش سنگین تر است. در طراحی تیرآهن هاش نسبت مقاومت به وزن آن به گونه ای است که آن را بهینه تر و به صرفه تر کرده است. در کل قیمت تیرآهن هاش نسبت به نوع معمولی آن بیشتر است. تیرآهن هاش را می توان برای تحمل مقاومت های بالا و ارتعاشات بالا در واحد وزن، استفاده کرد. در هنگام مقایسه تیرآهن معمولی و هاش توجه به کاربردهای هر یک و استانداردهای ساخت آن ها نیز مهم است.
مسلماً قیمت تیرآهن و قیمت هاش با هم فرق دارند و دلیل این موضوع به مواردی مثل وزن، استحکام، خصوصیات فنی و مکانیکی و نوع کاربرد بستگی دارد. هاش بال های پهنی دارد و خب روشن است که یک هاش با سایز ۱۴ سنگین تر از یک تیرآهن سایز ۱۴ است. می دانیم که محصولات و مقاطع فولادی، اهنی و فلزات را بر حسب واحد کیلوگرم خرید و فروش می کنند؛ یعنی وزن یک تیر ۱۶ که در کارخانه ذوب آهن تولید شده است ممکن است با وزن تیر ۱۶ کارخانه کرمانشاه فرق داشته باشد و این یک دلیل برای تفاوت قیمت محصولات این دو تولیدکننده باشد. با مقایسه این دو محصول از نظر استحکام و مقاومت در برابر فشار، ضربه، مقاومت در برابر عوامل جوی و محیطی، می توانیم کارایی، اهمیت، قیمت، شرایط حمل و نگهداری و همچنین شرایط استفاده آن را بدانیم. چنانچه قصد کسب اطلاعات در مورد قیمت تیرآهن ۱۴ اصفهان امروز و قیمت تیرآهن ۱۶ اصفهان را دارید، می‌توانید به صفحات مربوطه مراجعه کنید.
فرایند تولید تیرهای فولادی
روش های تولید تیرآهن و هاش بیشتر به صورت ذوبی است؛ یعنی فولاد در کوره های ذوب تحت حرارت قرار می گیرد، با روش های نوردکاری و یا قالب گیری ساخته می شود. یک قطعه فولادی و آهنی که اجزای مختلف آن به صورت یکپارچه به هم متصل اند و در آن از جوشکاری، پیچ یا پرچ استفاده نمی شود. محصولات میانی فولاد و آهن که برای ساخت تیرآهن و هاش استفاده می شوند معمولاً شمش و اسلب است. این محصولات تحت عملیات نورد مختلف قرار می گیرند و با کمک دستگاه ها و ماشین آلات نوردکاری به تیرهای فولادی تبدیل و در طول های استاندارد ۱۲ متری برش کاری می شوند.
پس از اتمام فرایند تولید آزمایش هایی بر روی محصول انجام می شود تا کارایی و عملکرد ان در شرایط مختلف سنجیده شود. یکی از این تست ها تست خمش تیرآهن است که در آن مشخص می شود که محصول تولید شده با استاندارد مشخص، تحت بارها، فشارها و نیروهای عمودی در شرایط مختلف چه واکنشی نشان می دهد و تا چه حد مقاومت دارد. تولید کننده معمولاً نتایج آنالیز محصول را به همراه ان ارائه می دهد اما در صورت نیاز می توان این آزمایش ها را دوباره توسط آزمایشگاه های معتبری انجام داد تا از کیفیت و استاندارد محصول اطمینان حاصل نمود.
از ویژگی هایی که برای تیرآهن هاش می توان نام برد راحتی و سهولت جوشکاری است. تیرآهن های هاش استحکام کششی بالایی دارند و این موضوع باعث شده تا از آن ها در ساخت انواع پل، جرثقیل، سازهای فلزی بزرگ، تریلر کامیون، ساخت سوله، انبار، کارگاه ها، سازه های دریایی، برج ها و یا در سد سازی استفاده شود.
تیرآهن I را عموماً به عنوان تکیه گاه استفاده می کنند تا نیروهای کششی و فشاری را در ساختمان ها تحمل کنند. در این حالت تیرآهن ممکن است به صورت خرپا و یا چهارچوب استفاده شود.
از مزیت ها و خصوصیات مهم تیرآهن هاش این است که در سایزهای بزرگ تا ۱۰۰ متر نیز ساخته می شود. این درحالی است که تیرآهن I در اندازه های محدود ساخته می شود. سایز تیرآهن های معمولی بین ۱۲ تا ۳۰ سانتی متر است؛ اما می توان تیرآهن های معمولی با سایزهای بین ۸ تا ۶۰ سانتی متر را نیز در بازار پیدا کرد. تیرآهن های نوع هاش نیز در سایزهای بین ۱۰ تا ۱۰۰ سانتی متر ساخته می شوند. با مقایسه تیرآهن معمولی و هاش می توانید در مواردی که استفاده از هر نوع مهم نیست، گزینه بهتر را انتخاب کنید.
کارخانه های تولید کننده تیرآهن
کشورهای مختلفی همچون اروپا، روسیه و ژاپن استانداردهایی برای تولید تیرآهن ثبت کرده اند. تیرآهن هایی که در ایران ساخته می شوند معمولاً از استانداردهای اروپایی پیروی می کنند. در این استانداردها سایز و ابعاد تیرآهن ها، مشخصات مکانیکی و شیمیایی، وزن و … مشخص شده است.
در ایران کارخانه های زیادی اقدام به تولید انواع تیرآهن می کنند. از جمله معروف ترین و بهترین کارخانه های تولید کننده تیرآهن در ایران می توان به کارخانه ذوب آهن اصفهان، فایکو، ماهان، فولاد ناب تبریز، فولاد یزد، شاهین بناب و کرمانشاه اشاره کرد. علاوه بر کارخانه های داخلی، بخشی از فولاد و تیرآهن مصرفی داخلی از طریق واردات تأمین می شود. به طور مثال برخی از سایزهای تیرآهن را می توانید از برندهای ترک، روسیه و چین در ایران پیدا کنید. مقایسه تیرآهن معمولی و هاش از نظر ظاهر و سایز براساس سطح مقطع و وزن محصول در ادامه آمده است.
- تیرآهن معمولی که با استاندارد اروپایی ساخته می شود را به نام IPE نیز می شناسند.
- تیرآهن معمولی که با استاندارد چین و روسیه ساخته می شود را با نام INP می شناسند.
- تیرآهن هاش (بال پهن) را با نام های تجاری و اختصاری HEA (نوع سبک) و HEB (نوع سنگین) و HEM (فوق سنگین) می شناسند.
برای ساخت و تولید محصولات فولادی استانداردهایی در نظر گرفته می شود که متناسب با استانداردهای ساخت و ساز، عمران و ایمنی باشد. طبق این استانداردها هر محصول دارای یک سری خصوصیت فنی و مکانیکی است. البته باید گفت که ممکن است یک استاندارد خاص فقط در یک منطقه جغرافیایی رایج باشد. حالا هرچه ویژگی‌های محصول منطبق بر جدول استانداردهای آن باشد، می توان نتیجه گرفت که محصول کیفیت بهترین نیز دارد. برای محاسبه وزن تیرآهن و هاش علاوه بر اینکه فرمول هایی وجود دارد، به راحتی می توان از روی استاندارد تولید آن حدس زد و یا اینکه مشخصاتش بر روی پلاک هایی درج می شود که در هنگام خروج از کارخانه همراه محصول ارائه می شود.
جدول اشتال یا جدول وزنی هر محصول را می توانید به راحتی از طریق وب به دست آورید. آن را همچنین در وب سایت ها و کاتالوگ های محصولات کارخانه ها و تولیدکنندگان مختلف نیز می توانیم ببینیم.
تیر معمولی را اغلب در استانداردهای IPE یا INP می سازند. در حالی که برای تیر عریض استاندردهای سبک، نیمه سنگین، سنگین و فوق سنگین وجود دارد که با علائم IPB یا HEV نشان می دهند. داشتن اطلاعات از استانداردهای تیراهن و هاش مهم است زیرا رابطه مستقیمی با کاربردشان دارد. در دهانه های بزرگ مثلاً تا ۱۰۰ متر رایج است که از هاش استفاده می شود اما تیر معمولی را برای دهانه های ۱۰ تا ۳۰ متر به کار می برند. به عنوان مثال می توانیم تیرآهن ۱۴ اصفهان و تیرآهن ۱۶ اصفهان را بعنوان یکی از انواع بهترین تیرآهن معرفی کنیم. به طور کلی استاندارد، وزن، کیفیت، مقاومت و خصوصیات تیرآهن و مقاطع آهنی و فولادی در ساخت و سازها بسیار مهم است زیرا در صورتی که یک محصول غیر استاندارد را استفاده کنیم و یا حتی محصول استاندارد را به شیوه ای نادرست به کار ببریم، ممکن است خسارت های جبران ناپذیری را شاهد باشیم.
۷ نکته مهم که در خرید تیرآهن و هاش باید در نظر گرفت
اگر پیمانکار یک پروژه ساختمانی یا عمرانی هستید و قرار است از تیرآهن و هاش و مقاطع فولادی استفاده کنید، حتماً در انتخاب آهن آلات و محصولات فلزی باید دقت و توجه زیادی داشته باشید. مهم ترین موارد را در ادامه توضیح می دهیم:
- توجه به ضخامت تیرآهن و هاش بر اساس نوع کاربرد تا در برابر فشار و تنش های وارد شده دچار شکستگی، خم شدگی، تاب خوردگی و امثال آن نشود.
- توجه به اندازه و سایز تیرآهن و اندازه بال ها که متناسب با پروژه باشد و در اثر بارهای وارده دچار خمش و پیچش موضعی نشود.
- در کل سایز و ضخامت تیر باید به گونه ای انتخاب شود ک تغییر شکل نشود.
- وزن، جرم و سختی تیرآهن باید به گونه ای باشد که از لرش ها جلوگیری کند.
- میزان مقاومت جان تیرآهن باید تحمل تنش های تسلیم وارده را داشته باشد.
- قبل از خرید باید میزان و تعداد تیرآهن مورد نیاز به درستی برآورد و روش حمل و نقل نیز مشخص شده باشد.
- حتما روش اتصال مقاطع به یکدیگر و ایجاد مقاومت در اسکلت را بدانید و اجرا کنید.
جمع بندی و نتیجه گیری
تیرآهن محصولی پرکاربرد است که بیشتر در ساخت و سازها از آن استفاده می شود. این محصول استانداردها و انواع مختلفی دارد و کارخانه های زیادی آن را تولید می کنند. دو نوع تیر فولادی که بسیار رایج هستند و کاربردهای زیادی هم دارند، تیرآهن معمولی و تیرآهن هاش هستند. به اختصار نوع اول را تیرآهن و نوع دوم را هاش می نامند. به طور خلاصه هاش سنگین تر و دارای قیمت (قیمت تیرآهن مشهد) بالاتری است و همچنین استحکام و مقاومت بالاتری نیز داد. این دو محصول علاوه بر شباهت هایی که دارند، دارای تفاوت هایی نیز هستند. از نظر فرایند ساخت و تولید، خصوصیات، قیمت و کاربرد تیرآهن و هاش را با هم مقایسه کردیم و فهمیدیم که هیچ یک بر دیگری برتری ندارد و هر کدام اگر در جای مناسب خود استفاده شوند، سودمند هستند. یکی از موضوعات مهم در این خصوص قیمت آهن آلات است که تاثیر زیادی بر موارد مختلف می گذارد و همچنین از آن ها تأثیر می گیرد؛ بنابراین اگر میخواهید استعلام دقیقی از قیمت ها به دست آورید می توانید با ما تماس بگیرید و در صورت نیاز مشاوره جهت خرید تیرآهن دریافت کنید.
سوالات متداول
مهم ترین تفاوت های تیرآهن و هاش در چیست؟
مهم ترین تفاوت های تیرآهن و هاش از نظر شکل سطح مقطع ، وزن ، میزان تحمل بار، خواص مکانیکی ، روش ساخت، قیمت و کاربردهای آنان با یک دیگر می باشد.
چه تفاوت هایی از نظر استاندارد بین تیرآهن و هاش وجود دارد؟
تیرآهن ها مطابق با استاندارد های IPE و IPN تولید می شود در حالی که استاندارد ساخت هاش IPB می باشد. هاش نیز دارای استانداردهای مختلفی است که از جمله آن ها می توان به : استانداردهای HEA، HEB و HEM اشاره کرد.
